Enkele jaren geleden was De Hoop Scheffer volgens velen als woordvoerder buitenland te weinig een generalist om het ooit tot leider van het CDA te schoppen. Bovendien was het gewezen D66-lid te pragmatisch en te weinig ethisch bevlogen. Maar in het zicht van de verkiezing van een nieuwe lijsttrekker blijkt De Hoop Scheffer een ware homo universalis.

Vlak voor de algemene beschouwingen ontpopte hij zich als een financieel-economisch specialist. Of het nu gaat het over asielzoekers en hun motieven naar Nederland te komen, de situatie in Bosnie, Rwanda, Indonesie, of het eigen huis, in alle gevallen is De Hoop Scheffer onmiddellijk beschikbaar om – rechtstreeks uit Den Haag – zijn ‘diepe zorg’ uit te spreken en zijn deskundige commentaar te geven.

Er zijn mensen in dit land die het slecht vinden dat politici altijd over alles een mening geven. Het zou hun sieren als ze er blijk van gaven gewone mensen te zijn, die dus niet alles weten en over veel zaken geen enkele mening hebben.

Maar dat is natuurlijk onzin. Het vak van politicus laat zich nu het beste vergelijken met dat van verkoper, of het nu gaat om het aan de man brengen van zeepborstels of van herenkleding.

Een handige verkoper kunt u iedere vraag stellen. Altijd zal hij met een antwoord klaar staan. Is deze jas waterdicht, vraagt u. Dan volgt een verhandeling over de speciale stof die die jas waterdicht maakt, die bovendien zorgt voor voldoende ventilatie, duurzaam is, en ook nog volgens de laatste mode en ecologisch verantwoord. Vaak zult u tevreden zijn met het antwoord. Niet omdat de verkoper werkelijk het goede antwoord geeft, maar omdat hij weet wat u wilt horen.

Daarom is Jaap de Hoop Scheffer zo’n goed politicus. Als geen ander weet hij dat kennis zonder waarde zal blijven zolang er geen electorale markt voor is. Aan De Hoop Scheffer was zo’n buitenkans als de Vara-uitzending dan ook besteed. Van de abortuspraktijk weet hij waarschijnlijk weinig.

Maar de uitspraken gaven hem munitie genoeg voor een ouderwetse christen-democratische roffel. Vooral de arts Van den Bergh, die zegt in te stemmen met abortus, ook als daarvoor als reden wordt opgegeven ‘omdat het buiten regent’, kon hij dankbaar zijn. De Hoop Scheffer toonde zich diep verontwaardigd en riep op tot een ‘maatschappelijke discussie’. Ook verklaarde hij het werkelijk onaanvaardbaar te vinden dat ouders tot een abortus beslissen als uit prenataal onderzoek blijkt dat het kind een armpje zal moeten missen. Hardop stelde hij zich de vraag in wat voor maatschappij wij leven dat we dit toestaan.

De vraag is of de feiten er toe doen. Blijkt uit de voorbeelden nu echt dat er in Nederland onzorgvuldig wordt omgegaan met het besluit tot abortus? Vrijwel nergens is het aantal abortussen per duizend inwoners zo laag. De keuze voor een abortus omdat het een meisje is komt vrijwel nooit voor. Wantoestanden bestaan niet. Nederland kan zich verheugen op een goed werkende en medisch verantwoorde abortuspraktijk.

Maar De Hoop Scheffer weet als een goed politicus waar zijn kansen liggen. Een deel van het CDA-electoraat heeft nog steeds grote ethische bezwaren tegen de legalisering van abortus. Bovendien weet De Hoop Scheffer aan te sluiten bij een, zo lijkt het, toenemende zorg over het verval van onze samenleving. We lezen dagelijks over kinderporno, ouders die hun kinderen ombrengen, onzorgvuldige euthanasiepraktijken. De Hoop Scheffer weet, kortom, wat u wilt horen.

En wat verkoper De Hoop Scheffer de klant echt te bieden heeft? Het CDA is wel zo verstandig het bij morele oproepen en wat loze kamervragen te laten. De partij heeft geen behoefte aan een herhaling van de slepende discussies uit de jaren zeventig en tachtig over de abortus.

Iedereen valt over de uitspraken van Van den Bergh. Maar wat hij bedoelde met zijn uitspraak is dat hij als arts niet wilde treden in de overwegingen van de vrouw, hoe slecht die ook zijn. Moet dan het beslissingsrecht van de vrouw worden afgeschaft? Ook in het CDA heeft niemand dit durven of willen voorstellen.

Veel van de nieuwe praktijken zijn een gevolg van de mogelijkheden tot prenatale diagnostiek. Daardoor zijn zaken als geslacht en afwijkingen al zeer vroeg vast te stellen. Moet de ontwikkeling van de medische wetenschap worden teruggedraaid? Niets over gehoord.

Dat is ook niet nodig. Op hoge toon zal minister Borst deze week om opheldering worden gevraagd. Heeft zij niet gezegd dat zij zich kan voorstellen dat buitenlandse vrouwen besluiten tot een abortus als ze zwanger zijn van een meisje?

In werkelijkheid zei ze voor Veronica-TV dat dit voor haar ‘absoluut krankzinnig en onaanvaardbaar’ is. Maar dat er gevallen denkbaar zijn van vrouwen uit een andere cultuur wier huwelijk en leven op het spel staan, omdat zij voor de derde of vierde keer zwanger zijn van een meisje. En dat het voor ons moeilijk te beoordelen is hoe groot de noodsituatie is voor die vrouw.

Maar wie zeurt er nu over nuances. Waar het om gaat is de verkoop van emoties.

Deel deze pagina: